9 działań dydaktycznych według R. Gagne

Robert Gagne był amerykańskim psychologiem, zajmującym się teorią i praktyką uczenia się. 9 zaproponowanych przez niego działań dydaktycznych przedstawia pewien ciąg zdarzeń nakierowanych na ucznia (osobę szkoloną), których sekwencja, według Roberta Gagne’a, powinna wygenerować najlepszy, możliwy rezultat (edukacyjny). Koncepcja powstała na długo przed e-learningiem, ale jest implementowalna przy tworzeniu szkoleń e-learningowych. Działania zaproponowane przez R. Gagne’a to:

1. Przyciągnięcie uwagi – uruchomienie jakiegoś czynnika stymulującego, które zapewni skupienie się na dalszych działaniach rozwojowych; zaczepienie uwagi. W szkoleniu e-learningowym często jest to intro, prezentujące w atrakcyjny sposób zawartość szkolenia. Ja chciałbym, aby to było hitchcockowskie trzęsienie ziemi, przykuwające uwagę Użytkownika od pierwszej minuty kursu.
2. Poinformowanie ucznia o celach – zakomunikowanie w jakim kierunku zmierza działanie rozwojowe i czym się zakończy; sformułowanie oczekiwań; określenie co osoba szkolona będzie w stanie zrobić po zakończeniu szkolenia; zmotywowanie do udziału w zdarzeniu rozwojowym
3. Przywołanie wcześniej zdobytej wiedzy – osadzenie nowej wiedzy lub umiejętności w kontekście przyswojonych wcześniej kompetencji; nawiązanie do doświadczeń edukowanej osoby. Ten element najczęściej pojawia się w szkoleniach dedykowanych, dopasowywanych do organizacji Klienta, dla którego przygotowujemy szkolenie – osadzenie treści w konkretnym otoczeniu jest wówczas oczywiste.
4. Prezentacja nowego materiału – transfer wiedzy lub umiejętności; omówienie treści; zaprezentowanie związków przyczynowo-skutkowych i powiązań między elementami będącymi przedmiotem działania rozwojowego. W szkoleniach e-learningowych to działanie realizowane jest w oparciu o dowolne koncepcje metodyczne.
5. Udzielenie wskazówek ułatwiających przyswojenie wiedzy – demonstracja modelowego zachowania, pokazanie przykładów; wsparcie w zakresie transferu wiedzy z pamięci krótkoterminowej do długoterminowej; prezentacja przykładów, analiz przypadków; zastosowanie technik mnemotechnicznych. Niezwykle istotne działanie, którego realizacji nie tylko wzbogaca szkolenie e-learningowe, ale przede wszystkim sprawia, że staje się ono niezwykle użyteczne i atrakcyjne.
6. Zachęta do zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce – potwierdzenie dobrego zrozumienia przekazu przez osoby szkolone; stymulowanie ćwiczeń mających na celu doskonalenie nabywanej kompetencji. To działanie jest ostatnimi czasy realizowane za pomocą elementów grywalizacyjnych, niezwykle popularnych mechanizmów zaczerpniętych przez metodyków szkoleń e-learningowych (i metodyków w ogóle) ze świata gier.
7. Dostarczenie informacji zwrotnych – doskonalenie kompetencji w oparciu o informację zwrotną; działania korygujące i wspierające coraz lepsze działanie. Szalenie istotny moment w szkoleniu e-learningowym: pozwala zrozumieć Użytkownikowi, na czym polega jego błąd, ale także: dlaczego jego odpowiedź była prawidłowa (wszak, chyba, każdemu z nas udało się przynajmniej raz w życiu wytypować prawidłową odpowiedź metodą „chybił-trafił”).
8. Zadanie praktyczne na ocenę – test końcowy; postawienie osoby szkolonej przed symulowanym wyzwaniem, które podlegać będzie ocenie; oceniająca informacja zwrotna określająca rezultaty działania rozwojowego. W szkoleniu e-learningowym przygotowanie testu wymaga wyjątkowej staranności, tak aby weryfikacja wiedzy na jego podstawie była jak najbardziej wiarygodna.
9. Utrwalenie zdobytej wiedzy oraz odniesienie do nowych sytuacji – zachęcenie do doskonalenia umiejętności w realnych sytuacjach w oparciu o refleksję i informację zwrotną; doskonalenie kompetencji poprzez powtarzanie, wnioskowanie i generalizację. Metodycy szkoleń e-elearningowych boją się zamieszczania w szkoleniach zadań, które wymagają (auto)refleksji. Niepotrzebnie. Moim zdaniem w szkoleniach e-learningowych jest miejsce na przemyślenia – Użytkownik, jako dorosły homo sapiens, powinien mieć szansę dojść do pewnych wniosków samodzielnie – to wzbogaca i uczy.